Succesvolle Ronde Tafel van SKa over energie-opgaven en gebiedsontwikkeling

De middag werd geopend door Robert Kielstra, directeur van ECW. ECW is een privaat nutsbedrijf, dat actief is als particulier netbeheerder, energieproducent en handelaar. ECW beschikt over eigen netwerken van kabels en leidingen, productie- en opslaginstallaties elektriciteit. Zij levert warmte en gas aan grote afnemers die zijn gevestigd op Agriport in Middenmeer. Robert Kielstra gaf een beschouwing over de ontwikkelingen van de energiemarkt en de uitdagingen om de energievoorzieningen robuust en duurzaam te maken. Hij gaf daarbij ook een inkijk hoe ECW stuurt op een optimaal gebruik van energiesystemen. Met een geïntegreerde energieketen bieden zij een optimale mix van energiebronnen aan en realiseren zo een betrouwbare energievoorziening.

Vervolgens besprak omgevingsrecht-expert Marinda de Smidt de verschillende instrumenten die de nieuwe Omgevingswet biedt om te sturen op de energietransitie, zoals de omgevingsvisie, het omgevingsplan en de omgevingsvergunning. Daarmee kunnen gemeenten sturen op de locaties waar energievoorzieningen kunnen worden gerealiseerd. Hun ruimte is echter wel begrensd door het energierecht, waarmee de werking van de energieketen wordt gereguleerd. Zij mogen de reguleringskeuzes van de wetgever niet met hun omgevingsregels doorkruisen. Wij spraken met elkaar over de weerbarstige praktijk, waarin het vaak lastig is de grens tussen sturing op leefomgeving (wat mag) en sturing op de energieketen (wat lastiger is) te onderscheiden.  Aan de orde kwamen vragen als: mag je als gemeente een omgevingsvergunning weigeren vanwege dreigende netcongestie? En mag je eisen stellen aan het energiegebruik?

Een belangrijk onderdeel van de energietransitie is de ambitie om wijken van het gas af te halen en over te gaan naar een duurzamere warmtevoorziening. Met de Wet collectieve warmte (Wcw) die momenteel in de Tweede Kamer wordt behandeld, wordt het primaat bij gemeenten gelegd. Onze specialiste Najoua Haireche besprak de instrumenten die zij in handen krijgen om de warmtetransitie in de gebouwde omgeving te bevorderen. Onder meer zullen zij warmtekavels vaststellen waarbinnen warmtevoorzieningen moeten worden gerealiseerd en zullen zij warmtebedrijven aanwijzen, waarin overheden bovendien een meerderheidsbelang moeten krijgen. Wij spraken met elkaar over de verwachtingen van deze nieuwe instrumenten en over de gevolgen voor afnemers. Zij worden mogelijk geconfronteerd met hogere tarieven en zullen mogelijk kiezen voor een eigen alternatieve warmtevoorziening, zoals de warmtepomp. Dit heeft gevolgen voor het draagvlak onder de bevolking en voor de business case van het warmtebedrijf. En daarmee mogelijk ook voor de kans van slagen van de warmtetransitie.

Veel projecten – variërend van woningbouw tot energieprojecten – komen stil te liggen of dreigen ernstig te worden vertraagd doordat het elektriciteitsnet op steeds meer plekken vol zit. Er is een ware ‘strijd om het net’ ontstaan, waarbij projecten proberen voorrang te krijgen en met alternatieve oplossingen toch hun energievoorziening te realiseren. Onze energierecht-experts Gijs van Midden en Marc Marcusse bespraken in het laatste deel van de Ronde Tafel mogelijke oplossingen om projecten in weerwil van bestaande netcongestie vlot te trekken. Zo wijzigt de Energiewet de aansluittaak van de netbeheerder, zodat zij meer ruimte krijgen om aansluitverzoeken niet direct te honoreren en aanvragers meer inzage krijgen in hun uitbreidingsplannen.

Ook de Autoriteit Consument & Markt (ACM) zit niet stil. Wij bespraken het prioriteringskader dat zij heeft opgesteld, aan de hand waarvan netbeheerders in het geval van netcongestie voorzieningen van maatschappelijk belang, zoals veiligheidsdiensten, woningbouw en onderwijs, op aanvraag voorrang moeten geven bij de toekenning van capaciteit op het net. Daarnaast biedt de ACM ruimte voor alternatieven op netaansluiting. Zo wordt het mogelijk gemaakt om met meerdere afnemers gebruik te maken van één aansluiting (‘cable pooling’) of als afnemers gecontracteerd vermogen naar eigen inzicht te verdelen (de zogeheten groepscontracten). Verder is al enige tijd ervaringen met het ‘gesloten distributiesysteem’ (GDS), waarbij afnemers worden aangesloten op het private net van een derde partij. Ervaringen die juist nu zeer bruikbaar zijn om toch ruimte voor projecten te bieden.

Wij kijken terug op een geslaagde middag, waarin inzichten uit de praktijk en mogelijke oplossingen werden gedeeld en besproken. Wilt u meer weten? Neemt u dan gerust contact met één van ons op:

Marc Marcusse

Gijs van Midden

Marinda de Smidt

Najoua Haireche