Meer ruimte voor overheidssteun aan betaalbare huisvesting

Het gebrek aan betaalbare huisvesting is een groot maatschappelijk probleem. Niet alleen in Nederland, maar in de hele Europese Unie is toegang tot een betaalbare woning een uitdaging geworden. Dat geldt voor de lagere inkomensgroepen, maar het treft ook mensen met middeninkomens. De oorzaken zijn divers, zoals toenemende vraag, stijgende huisvestings- en bouwkosten en onvoldoende nieuwbouw- en renovatieprojecten. Om de EU-lidstaten te helpen de huisvestingscrisis te bestrijden, komt de Commissie volgend jaar met een Europees plan voor betaalbare huisvesting. De herziening van de staatssteunregels is daar een onderdeel van.

In veel projecten zien wij de wens om betaalbare huisvesting te subsidiëren, bijvoorbeeld met gelden vanuit de Startbouwimpuls. Wij begeleiden overheden en ontwikkelaars om die financiering in te passen binnen de staatssteunregels. Daarvoor is het behulpzaam dat de Commissie nu bevestigt dat betaalbare huisvesting in beginsel als DAEB kan worden aangemerkt, ook als het geen sociale huisvesting betreft. De Commissie wil meer duidelijkheid gaan geven over hoe de bouw en renovatie van betaalbare huisvesting langs die weg kan worden gesubsidieerd. Die duidelijkheid zal komen met een aanpassing van het DAEB-besluit en mogelijk van de DAEB-mededeling uit 2012.

Overwogen aanpassingen

De Commissie beoogt vooral een aantal begrippen te vereenvoudigen en te verduidelijken. Zo overweegt de Commissie een definitie van betaalbare huisvesting in de regelgeving op te nemen, die zou luiden:

“Huisvesting voor huishoudens die, door marktomstandigheden en met name marktfalen, geen toegang hebben tot huisvesting die voldoet aan minimale energieprestatieniveaus tegen betaalbare voorwaarden”.

De Commissie stelt dus een breed begrip voor, zonder op voorhand specifieke eisen te stellen aan zaken als het norminkomen van de doelgroep of de koop- of huurprijzen van de woningen. Dat ligt ook voor de hand. Betaalbaarheid is een relatief begrip dat zich lastig laat uitdrukken in specifieke normbedragen die voor de gehele EU zouden moeten gelden. De lidstaten krijgen nadrukkelijk ruimte een nadere invulling te geven aan de DAEB en deze toe te spitsen op de nationale situatie. De Commissie zal daartoe wel een aantal richtsnoeren formuleren met algemene voorwaarden. Deze voorwaarden zien onder meer op de doelgroep, de doelgebieden en de hoogte van huur- of koopprijzen van de woningen. Deze voorwaarden kunnen ook betrekking hebben op de kwaliteit van de woning en het type partij die in dit aanbod voorziet (zoals woningcorporaties).

Daarnaast overweegt de Commissie in de regelgeving te verduidelijken dat bij de financiering van de DAEB ook rekening kan worden gehouden met renovatiekosten. Ook overweegt zij bepaalde regels te vereenvoudigen, zoals rapportageverplichtingen, dan wel te updaten, zoals het inflatiepercentage.

Betekenis voor Nederland

In Nederland is de sociale woningbouw al sinds 2009 aangemerkt als DAEB en vindt de financiering van de woningcorporaties plaats binnen de kaders die de Commissie bij de goedkeuring van het Nederlandse stelsel heeft gesteld. Al geruime tijd gaan stemmen op om deze DAEB uit te breiden naar middeninkomens, en/of middenhuur. Ook voor deze groepen is het zeer lastig om een passende woning te vinden. De Commissie erkent nu met zoveel woorden dat de huisvestingscrisis ook deze groepen treft. Dat is een welkome erkenning die ook nu al steun biedt om huisvesting voor middengroepen als DAEB aan te merken en te subsidiëren.

In de toekomst zal dit makkelijker worden. Hoe dat precies zal uitpakken, zal blijken uit de richtsnoeren die de Commissie zal formuleren. Hoeveel ruimte zullen die lidstaten bieden om de doelgroep af te bakenen of om maximumprijzen te stellen? Het is ook afwachten wat de Commissie zal zeggen ten aanzien van de kwaliteit van de woningen. Het is goed dat juist voor deze groepen ook gekeken wordt naar de energieprestaties van een woning, omdat die van grote invloed kunnen zijn op de betaalbaarheid.

Vervolg

De Commissie heeft nu een publieksconsultatie georganiseerd over dit voornemen. Er volgt straks nog een nieuwe consultatie als de concepten voor de nieuwe staatssteunregels klaar zijn. Wij houden u van deze ontwikkelingen op de hoogte. Ons EU & Staatssteun team staat ook in de tussentijd klaar om uw vragen hierover te beantwoorden.